Posts
BIA MỘ ĐEN & BẦY DIỀU HÂU GÃY CÁNH - Erich Maria Remarque
Còn lại một mình tôi bỗng nhớ tới ngày gặp nhau lần đầu tiên một Chúa nhựt tháng ba, tôi đang đi dạo trong vườn thì Geneviève từ đâu hiện ra và bắt chuyện như những người quen tôi. Điiều đó chẳng có gì khiếm nhã: trong một bệnh viện người điên, những công thức xã giao chỉ là thừa. Muốn nói gì, họ cứ đi thẳng vào câu chuyện, họ nói toạc những gì đang chất chứa trong đầu, người nghe có hiểu hay không cũng mặc. Người nầy muốn nói gì thì nói, người kia muốn nói gì cũng cứ nói cùng một lúc nhưng rồi cả hai đều hoàn toàn thỏa mãn vì chẳng ai đã nghe ai...
( tr.51 )
Tôi tự hiểu là đã nói dối, và rằng trên thực tế chẳng ai có thể giúp được ai. Đó là điều tôi từng biết trong chiến tranh khi đứng trước những cái chết của đồng đội. Mỗi người một cái chết riêng với sự cô đơn của nó.
( tr.102 )
Isabelle cười :
- Thì đừng trả lời. Tại sao lúc nào cũng có một cái gì để nói?
( tr.103 )
Thình lình, isabelle nhưng cười rồi quay phắt sang tôi:
- Tại sao con người không có hạnh phúc, Rudolf?
- Làm sao biết được. Biết đâu là tại Trời giận.
- Không, không phải vậy đâu.
- Chớ tại sao?
- Tại ông ấy sợ.
- Sợ cái gì?
- Nếu mọi người trên trái đất hạnh phúc cả thì không ai còn nhớ tới Thượng Đế.
Bây giờ tôi mới dám nhìn Isabelle. Mắt nàng thật trong nhưng mặt thì gầy đi đôi chút. Nàng nói tiếp:
- Con người có đau khổ mới chịu cầu nguyện. Và mới để yên ngôi vị của Trời.
- Cũng có người cầu nguyện vì sống trong hạnh phúc.
Isabelle cười, tỏ ra không tin:
- Thật không? Nếu có thì chắc là họ sợ mất hạnh phúc đi. Tất cả cũng chỉ vì sợ mà thôi, Rudolf. Anh không biết sao?
...
- Trong lời nói thường hay có những dối trá... Có thể đôi khi mình cũng sợ ngay cả những cảm nghĩ của mình. Mình không còn tin mình nữa.
- Nhưng mình cần phải nói. Nếu không thì sống làm sao được.
( tr.159 - 160 )
Isabelle thì thầm bên tai tôi:
- Anh có sợ tôi không?
Tôi lắc đầu muốn bảo là không, và nghĩ tiếp, cô chính là người duy nhất mà tôi không sợ. Lời lẽ của cô không khoa trương cũng không ngờ nghệch. Cô luôn luôn hiểu ngôn ngữ của tôi, vì cô sống trong một thế giới mà ngôn ngữ và cảm nghĩ vẫn còn là một, mà gian dối và ảo giác vẫn là một sự thật.
- Sao anh không nói gì cả?
Tôi nhún vai:
- Có những lúc chẳng còn gì để nói, Isabelle. Và đôi khi rất khổ sở để thú nhận.
- Thú nhận gì?
- Thú nhận với chính mình.
- Con dao có bao giờ tự chặt nó làm đôi đâu, Rudolf. Tại sao anh sợ?
- Tôi không biết...
- Đừng đợi quá lâu, cưng. Nếu không thì quá trễ. Con người cần có lời nói. Những lời nói chống sự sợ hãi Rudolf...
( tr. 161 )
- Chắc không ai có được tình yêu trọn vẹn đâu, Isabelle.
- Và nếu có tình yêu trọn vẹn thì đó có phải là sự chết không?
- Có lẽ. Bởi vì cũng chưa người sống nào biết cái chết ra sao. Bởi vậy mà không so sánh được.
- Vậy là tốt hơn nên có tình yêu không trọn vẹn?
Tôi tự mắng thầm là lại để lôi cuốn vào những chuyện không bờ bến và gượng đáp:
- Chỉ riêng tình yêu thôi cũng đã khá trọn vẹn.
- Đừng tự dối lòng, Rudolf. Bây giờ tôi thấy là nó phải cần không trọn vẹn, Bởi vì một khi đã trọn vẹn, sẽ có một tia chớp rồi chẳng còn gì cả.
- Chắc phải còn một cái gì đó ngoài thính giác của chúng ta.
- Cũng như sự chết.
Tôi dè dặt để nàng không quá trớn:
- Biết đâu. Có thể là sự chết không mang đúng danh hiệu của nó. Mình chỉ nhìn thấy nó một khía cạnh.
Không chừng nó là tình yêu toàn vẹn giữa Thượng đế và con người.
...
- Phải chăng vì vậy mà tình yêu trở nên buồn thảm?
- Tự nó không buồn thảm nhưng nó làm chúng ta trở nên buồn thảm vì khó thực hiện và cũng không kéo dài được bao lâu.
...
- Tại sao vậy, Rudolf. Tại sao phải như thế?
Tôi nhìn khuôn mặt tái mét và căng thẳng:
- Đó là hạnh phúc.
Mắt nàng mở lớn ra:
- Hạnh phúc à?
Tôi gật đầu.
- Hạnh phúc gì, đó là tai họa.
...
- Đừng khóc, Isabelle. Cứ mỗi chuyện nhỏ nhặt cũng khóc rồi chẳng tới đâu cả.
- Vậy nên khóc cho những gì?
Tôi muốn đáp, hãy khóc cho nỗi khốn khổ của hành tinh đáng nguyền rủa này, nhưng chỉ có thể nói:
- Đó không phải là tai họa, Isabelle. Đó là hạnh phúc. Chỉ tiếc là chúng mình chỉ có thể diễn tả được với những chữ toàn vẹn và không toàn vẹn.
...
Và nàng khóc nhiều hơn. Tôi chợt thấy nàng có lý bởi luôn luôn phủ nhận tất cả mọi thỏa hiệp và lúc nào cũng gợi lên hai tiếng tại sao. Đó là hai tiếng làm thành một câu hỏi độc nhất và duy nhất của bản ngã.
...
- Tai họa không phải là vì con người bao giờ có thể trở thành một hữu thể duy nhất mà là cứ phải luôn luôn tự tách rời ra, mỗi ngày và mỗi giờ trong ngày. Mình biết và mình không chấp nhận, cũng như hột cát lọt xuống khỏi những ngón tay. Luôn có một phần trong người chết trước. Và luôn còn lại là phần kia.
Nàng ngước mắt lên:
- Làm thế nào rứt bỏ được cái mà mình không có?
- Có nhiều cách rứt bỏ đi hoặc tự rứt bỏ đi, tất cả đếu đau đớn cũng giống như sự chết.
...
Khuôn mặt Isabelle ngời chiếu trong đêm mưa, một cái gì dịu dàng đến với tôi. Tôi đoán được cảnh trạng chiến đấu của nàng giữa sự cô đơn, giữa những bộ mặt của sự điên loạn, không một nơi trú ẩn, không một ngày ngưng nghỉ, lúc nào cũng phơi mình trước những ngọn gió của trái tim, chẳng một ai cứu giúp, không than van cũng không thương hại cho chính mình. tất cả những lầm lẫn, điên loạn khiếp nhược bắt đầu từ đâu, và thái độ tinh khôn cũng như sự can đảm cuối cùng bắt đầu từ đâu?
( tr.197 - 198 - 199 - 200 - 201 )
Chúng ta? Ai biết được? Cứ mỗi giờ là có sự lấy đi, ban cho và biến đổi. Nhưng tôi không muốn nói ra. Tôi không muốn dây vào một cuộc đối thoại bất ngờ mở đường vào vực thẳm.
( tr.272 )
- Đúng vậy. Và có lẽ chính vì thế mà người ta yêu nhau. yêu có nghĩ là muốn ban cho một cái gì mà người ta không thể giữ lại.
( tr.272 )
- Tốt lắm. Chạy trốn có ích gì. tất cả những cánh cửa đều giống nhau. Phía sau chúng nó... chẳng có gì cả. Chúng chỉ là những cánh cửa và phía sau chẳng có gì.
( tr.274 )
Chẳng còn gì chán chường hơn! Nhưng vừa nghĩ thế tôi đã thấy thương hại nàng hơn. Đây là hình ảnh không thể bảo là dâm đãng mà là một thái cực của tuyệt vọng, của man dại và ngây thơ. Tôi thương quá, nhưng chỉ biết đứng lặng câm...
( tr.280 )
- Có rất nhiều cách để chết. Nhưng anh, anh chỉ biết có một cách. Thôi, chúng mình vào trong.
- Em là tuổi trẻ của anh, Isabelle, bây giờ anh mới nhận ra. Cái tuổi trẻ mà người ta bắt đầu nói tới khi nó vuột khỏi tầm tay...
Tôi dừng lại, hơi sững sờ về điều vừa nói ra, tôi đang tưởng tượng gì đây? Sự thật, tôi có một tuổi trẻ hay không? Và tại sao nó lại vuột thoát? Bởi vì* cô gái điên này đã nói thế? Hay là cơn sợ mới mẻ và thầm lặng vừa hiện tới? "Anh yêu em, Isabelle". Anh yêu em còn hơn là anh tưởng về tình yêu đó. Cũng giống như một đợt gió nổi lớn, người ta tưởng nó chỉ làm cho mát mẻ, nhưng rồi trái tim bất ngờ bị bẻ gập như cành liễu trong cơn bão. Anh yêu em vì em nghe thấy tiếng kêu của hoa lá khi chúng khát, em biết được buổi chiều tự nó có điều mệt mỏi. Một cánh cửa vừa mở ra những khu vườn xa lạ, anh chưa biết rõ là gì, anh ngạc nhiên, anh xấu hổ vì đã đại ngôn, nhưng những từ ngữ to lớn đó cứ thoát ra ngoài ý muốn, chúng âm vang mà không nêu một nghi vấn nào với anh. Một người nào đó đã nói với giọng của anh mà anh không nhận ra."
( tr.317 )
- Bảo rằng sự hiện hữu có một điểm xuất phát và một điểm kết tận có lẽ không đúng lắm.
Tôi không hiểu ngay nàng muốn nói gì. Sau lưng chúng tôi, vườn cây bắt đầu trở mình để vào đêm. Phía trước, cảnh vật như đang bị nung nấu trong một lò đúc hợp kim. Một điểm xuất phát và một điểm kết tận? Tôi chợt hiểu ra. Tội gì phải trích ra từ cuộc sống một định mệnh nho nhỏ, chia cắt từng đoạn một rồi đặt lương tâm mình vào đó để dày vò?
( tr.319 )
----------
* chỉnh sửa lại, vì trong sách in là bởi gì
No comments:
Post a Comment